(Phần 1)
Những ngày này, miền Trung đang oằn mình với mưa – bão – lũ, thiên tai liên tiếp chồng thiên tai, cộng thên nhân tai từ các hồ thủy điện đã làm cho người dân miền Trung vốn nghèo khó lại càng thêm quẫn bách. Mạng xã hội tràn ngập những lời kêu cứu trong đêm của những con người khốn khổ, cùng đường, bất lực trước sự cuồng nộ của thiên nhiên và sự vô trách nhiệm của chính quyền.
Tính đến ngày 20/10/2020 đã có 133 người chết và mất tích theo thông tin từ trang baochinhphu.vn. Bên cạnh những mối nguy về bão lũ, có một mối nguy khác tiềm ẩn nhưng đầy thảm khốc: Lở đất.
Chỉ trong vòng chưa đầy chục ngày mà miền Trung đã gánh chịu liên tiếp 4 trận lở đất kinh hoàng:
- Vụ sạt lở ở nhà máy thủy điện Rào Trăng 3 làm 17 công nhân bị vùi lấp vào rạng sáng ngày 12/10;
- Vụ lở đất ở Trạm bảo vệ rừng Tiểu khu 67 - trên đường 71 vào thủy điện Rào Trăng 3 - làm 13 người trong đoàn công tác Quân khu IV và UBND TT-Huế bị vùi lấp vào lúc hơn 0h ngày 13/10;
- Vụ lở đất ở huyện Hướng Hóa, Quảng Trị làm 22 chiến sỹ thuộc Sư đoàn 337 bị vùi lấp vào lúc 1h sáng ngày 18/10, đất đá đã san bằng 4 dãy nhà của Sư đoàn 337;
- Vụ lở đất ở Quốc lộ 12A thuộc xã Dân Hóa, huyện Minh Hóa, Quảng Bình, ngay trước cửa đồn Biên phòng Cửa khẩu quốc tế Cha Lo, một quả đồi sụp xuống gây nứt gãy hoàn toàn QL12A vào ngày 20/10, rất may không có tổn thất về nhân mạng.
Những vụ sạt lở đất càng ngày càng xảy ra với tần suất dày hơn và mức độ tàn khốc hơn nhưng ít được chú ý. Những cảnh báo về nguy cơ sạt lở thường bị coi thường và bỏ qua cả về phía chính quyền và người dân. Trước thực trạng này, NXB Tự Do xin giới thiệu loạt bài viết về các vụ thảm họa này xảy ra trên thế giới và Việt Nam những năm gần đây, nguyên nhân và hiện trạng.
*************
Trên thế giới, mỗi năm có hàng trăm vụ sạt lở đất gây tổn hại về con người và tài sản. Chúng tôi chỉ xin liệt kê một số trường hợp điển hình, gây tổn thất nghiêm trọng về người và của.
+ NĂM 2016:
- Ngày 22/04, một vụ lở đất lớn đã xảy ra tại bang Arunachal Pradesh, Ấn Độ, làm 16 công nhân xây dựng thiệt mạng.
- Ngày 23/04, một trận lở đất lớn xảy ra trên đường quốc lộ nối hai tỉnh Chocos và Risaralda ở miền Tây Colombia, làm 9 người thiệt mạng, đồng thời kéo cả một xe khách và hai xe tải xuống vực.
- Ngày 27/04, một vụ sạt lở nghiêm trọng xảy ra tại một bãi rác ở thủ đô của Guatemala, làm 24 người thiệt mạng.
- Ngày 08/05, một vụ lở đất xảy ra tại một công trường xây dựng nhà máy thủy điện ở huyện Thái Ninh, thành phố Tam Minh, tỉnh Phúc Kiến, miền Đông Nam Trung Quốc, khiến 34 người thiệt mạng.
- Ngày 24/05, một vụ lở đất xảy ra tại khu mỏ ngọc ở thị trấn Hpakant, bang Kachin, Myanmar, làm 11 người thiệt mạng và chôn vùi khoảng 100 người khác. Đây đều là các công nhân đang khai thác ngọc.
- Ngày 01/07, một vụ lở đất do mưa bão xảy ra tại một ngôi làng ở quận Đại Phương, thành phố Tất Tiết, tỉnh Quý Châu, miền Tây Nam Trung Quốc, chôn vùi 29 người.
- Ngày 06/07, một vụ lở đất do mưa lớn xảy ra tại một làng miền núi ở khu vực Yecheng, tỉnh Kashgar, cách thủ phủ Urumqi của khu tự trị Tân Cương (Tây Bắc Trung Quốc) 1.500 km, làm 35 người thiệt mạng.
- Ngày 21/09, lũ quét và lở đất làm 10 người thiệt mạng, 30 người bị thương, 3 người mất tích và hàng trăm người phải sơ tán ở tỉnh Tây Java, Indonesia.
+ NĂM 2017:
- Ngày 10/02, nhiều vụ lở đất xảy ra tại huyện Bangli, trên đảo nghỉ dưỡng Bali, miền Trung Indonesia, làm 12 người thiệt mạng và 5 người bị thương.
- Ngày 12/03, một vụ lở đất tại bãi rác vùng ngoại ô thủ đô Addis Ababa của Ethiopia làm 73 người thiệt mạng và 28 người bị thương. Vụ lở đất này cũng san bằng 30 ngôi nhà tạm bợ của những người sống trong bãi rác.
- Ngày 01/04, trận lở đất do mưa lớn tại một ngôi làng ở khu vực Ponorogo, phía Đông Java, Indonesia làm 11 người thiệt mạng, khoảng 30 ngôi nhà cũng bị đất lở bao phủ.
- Cùng ngày 01/04: bùn đất từ trên cao đổ xuống nhiều nhà dân và đường phố tại thành phố Mocoa, thủ phủ tỉnh Putumayo của Colombia khiến 293 người thiệt mạng cùng nhiều người khác bị thương và mất tích.
- Ngày 19/04, nhiều vụ lở đất tại thành phố Manizales, miền Trung Colombia đã khiến 8 người thiệt mạng, 5 người bị thương và 20 người bị mất tích. Chỉ trong một đêm, mưa lớn xối xả trút xuống thành phố này với lượng mưa tương đương một tháng. Mưa lớn gây lở đất cũng đã khiến giao thông tại Manizales bị tê liệt.
- Ngày 29/04, lở đất san phẳng nhiều ngôi nhà tại làng Ayu, thuộc vùng Osh ở miền Nam Kyrgyzstan làm 24 người, trong đó có 9 trẻ em thiệt mạng.
- Ngày 13/06, lở đất trên khắp các tỉnh miền núi phía Đông Nam Bangladesh, gồm Chittagong, Cox's Bazaar và Bandarban, khiến 158 người thiệt mạng. Lở đất cũng đã chôn vùi nhiều ngôi nhà cùng tài sản của các gia đình.
- Ngày 14/08, một trận lở đất ở chân núi Sugar Loaf, thuộc thị trấn Regent, ngoại ô thủ đô Freetown của Sierra Leone làm ít nhất 312 người thiệt mạng. Vụ lở đất còn cuốn trôi nhiều nhà cửa, tài sản và khiến người dân khu vực chìm trong hoảng loạn.
- Ngày 13/8, một vụ lở đất đã chôn vùi 2 chiếc xe khách tại bang Himachal Pradesh của Ấn Độ khiến 47 người thiệt mạng. Hai chiếc xe gặp nạn khi đang dừng trên một đường quốc lộ thuộc huyện Mandi, cách thủ phủ Shimla của bang này 200km. Nhiều ngôi nhà cũng bị phá hủy trong vụ sạt lở này.
+ NĂM 2018:
- Ngày 09/01, một trận mưa lớn đổ xuống miền Nam California (Mỹ) khiến cho lượng bùn đất lớn và đống đổ nát của những ngôi nhà, công trình bị phá hủy trôi dạt trong khu vực, ít nhất 13 người đã thiệt mạng.
- Từ cuối tháng 6 tới giữa tháng 7 năm 2018, liên tiếp các trận mưa nặng hạt đổ xuống các quận phía Tây nam Nhật Bản dẫn đến lũ lụt và bùn trôi trên diện rộng, tàn phá nhiều nhà cửa. Khoảng 200 người đã thiệt mạng (một số người bị lở đất chôn sống) và hơn 50 người mất tích.
+ NĂM 2019:
- Ngày 01/01, vụ sạt lở đất nghiêm trọng làm rung chuyển huyện Suka Bumi, tỉnh Tây Java, Indonesia làm ít nhất 41 người mất tích.
- Ngày 6/1, một vụ sập hầm đào vàng ở tỉnh Badakhshan, khu vực Đông Bắc Afghanistan khiến ít nhất 30 người thiệt mạng.
- Ngày 25/01, đập hồ chứa chất thải tại mỏ quặng sắt Corrego do Feijao ở bang Minas Gerais, phía Đông Nam của Brazil, bị vỡ đã làm tràn hàng nghìn mét khối bùn và nước xuống khu vực dân cư xung quanh và khiến 270 người thiệt mạng.
- Ngày 06/01, một vụ sập hầm đào vàng ở tỉnh Badakhshan, khu vực Đông Bắc Afghanistan khiến ít nhất 30 người thiệt mạng.
- Ngày 28/07, đã xảy ra vụ sạt lở đất đá tại tỉnh Quý Châu, Tây Nam Trung Quốc đã làm 51 người chết và mất tích. Trong số những người chết có cả phụ nữ và nhiều trẻ em.
- Ngày 09/08, đất lở ở tiểu bang Mon, phía Đông Nam Myanmar đã làm 59 người chết và phá hủy 27 ngôi nhà tại một ngôi làng ở thị trấn Paung.
+ NĂM 2020:
- Ngày 02/07, vụ lở đất nghiêm trọng xảy ra tại bang Kachin, Myanmar đã khiến 113 người chết. Các vụ lở đất cướp đi tính mạng nhiều người thường xuyên xảy ra tại khu vực này, đặc biệt là tại vùng mỏ Hpakant.
- Ngày 08/07, Đài truyền hình trung ương Trung Quốc (CCTV) đưa tin một vụ sạt lở đất, ảnh hưởng tới 5 hộ gia đình và chôn vùi 9 người ở tỉnh Hồ Bắc của Trung Quốc.
- Ngày 06/08, một trận lở đất kinh hoàng xảy ra tại làng Pettimudy dưới chân đồi Anamalai, bang Kerala (Ấn Độ), đã chôn vùi 70 người và 40 căn nhà.
- Ngày 13/09, các vụ lở đất nghiêm trọng tại Nepal làm ít nhất 11 người chết và 20 người mất tích.
(còn tiếp)
Nguồn tham khảo:
http://congnghiepdichvu.vn/.../nhung-vu-sat-lo-dat-nghiem...
https://baothaibinh.com.vn/.../lo-dat-nghiem-trong-tai...
https://tuoitre.vn/thien-nhien-cuong-no-ky-1-lo-dat-kinh...